زمان عيد نوروز
جشن نوروز از لحظه اعتدال بهاري آغاز مي‌شود. در دانش ستاره‌شناسي، اعتدال بهاري يا اعتدال ربيعي در نيم‌کره شمالي زمين به لحظه‌اي گفته مي‌شود که خورشيد از صفحه استواي زمين مي گذرد و به سوي شمال آسمان مي‌رود. اين لحظه، لحظه اول برج حمل ناميده مي‌شود، و در تقويم هجري خورشيدي با نخستين روز (هرمز روز يا اورمزد روز) از ماه فروردين برابر است.

در کشورهايي مانند ايران و افغانستان که تقويم هجري شمسي به کار برده مي‌شود، نوروز، روز آغاز سال نو است. اما در کشورهاي آسياي ميانه و قفقاز، تقويم ميلادي متداول است و نوروز به عنوان آغاز فصل بهار جشن گرفته مي‌شود و روز آغاز سال محسوب نمي‌شود.

پيدايش عيد نوروز

عيد نوروز را به نخستين پادشاهان نسبت مي دهند. شاعران و نويسندگان قرن چهارم و پنجم هجري چون فردوسي، عنصري، بيروني، طبري و بسياري ديگر كه منبع تاريخي و اسطوره اي آنان بي گمان ادبيات پيش از اسلام بوده ، نوروز را از زمان پادشاهي جمشيد مي دانند.

در خور يادآوري است كه جشن نوروز پيش از جمشيد نيز برگزار مي شده و ابوريحان نيز با آن كه جشن را به جمشيد منسوب مي كند يادآور مي شود كه : «آن روز كه روز تازه اي بود جمشيد عيد گرفت؛ اگر چه پيش از آن هم نوروز بزرگ و معظم بود».

آداب و رسوم عيد نوروز در ايران
مراسم چهار شنبه سوري قبل از عيد نوروز: يکي از آيينهاي نوروزي امروز که بايستي آميزه اي از چند رسم متفاوت باشد "مراسم چهارشنبه سوري" است که در برخي از شهرها آن را چهارشنبه آخر سال گويند.

برگزاري چهارشنبه سوري، که در همه شهرها و روستاهاي ايران سراغ داريم، بدين صورت است که شب آخرين چهارشنبه ي سال (يعني نزديک غروب آفتاب روز سه شنبه)، بيرون از خانه، جلو در، در فضايي مناسب، آتشي مي افروزند، و اهل خانه، زن و مرد و کودک از روي آتش مي پرند و با گفتن: "زردي من از تو، سرخي تو از من"، بيماري ها و ناراحتي ها و نگراني هاي سال کهنه را به آتش مي سپارند، تا سال نو و عيد نوروز را با آسودگي و شادي آغاز کنند.

تا زماني که از ظرف هاي سفالين چون، کاسه و بشقاب و کوزه، در خانه استفاده مي شد، پس از خانه تکاني، کوزه کهنه اي از پشت بام خانه به کوچه مي انداختند؛

کوزه اي که در آن آب و چند سکه ريخته بودند. اسفند دود کردن و آجيل خودرن، فال گرفتن، "فال گوش" (در کوي و گذر به حرف عابران گوش دادن و از مضمون آن ها براي نيت خود تفاول زدن) و " قاشق زني" (معمولا زنان روي خود را مي پوشانند و با قاشق، يا کليد به خانه ها در مي زنند، صاحب خانه شيريني، ميوه و يا پول در ظرف آنها مي گذارد) نيز از باورها و رسم هايي است که به ويژه در بين نوجوانان، هنوز به کلي فراموش نشده است و اين رسم ها و باورها در شهرهاي مختلف با يکديگر متفاوت اند.

خريد لباس براي عيد نوروز

از يکي دو ماه به عيد نوروز مانده مردم به بازار مي روند و لباس عيدشان را مي خرند. در گذشته مردم معمولا پارچه هايي را خريداري مي کردند که رنگ روشن داشت و معتقد بودند اگر لباس را خودشان بدوزند پارچه آن را روزهاي دوشنبه يا جمعه قيچي کنند و نيز معتقد بودند که روز پنج شنبه ساعت سنگين است و لباس مدتي روي دست مي ماند تا دوخته شود. روز سه شنبه اگر بريده شود نصيب دزد يا مرده شور خواهد شد و روز چهار شنبه مي سوزد وسايل خانه نيز بايد عوض شود و يا تميز گردد. پختن نان شيرين از جمله کارهايي بود که حتماً بايد قبل از عيد نوروز و براي عيد انجام ميگرفت.
سبز کردن گندم، عدس، تره تيزک، ده پانزده روز به عيد نوروز مانده در خانه ها صورت مي گيرد. در شيراز معمولا براي اين کار از ظرفي استفاده مي کنند که از جنس مس يا روي باشد و بعد مقداري دانه به سلامتي اعضای خانواده مي ريزند.

خانه تکاني يا رفت و روب قبل از عيد نوروز
يکي دو هفته پيش از عيد نوروز خانه تکاتي يا رفت و روب انجام مي گيرد و مجدداً اثاثيه را جابه جا مي کنند و گرد گيري مي کنند و دوباره آنها را مي چينند. در مراحل بعد تخم مرغ رنگ کردن است که آن ها را آب پز مي کنند و رنگ هاي شاد بر روي آنها مي زنند.

سفره هفت سين و ساعت تحويل سال
براي تحويل سال در يکي از اطاق هاي خانه شان سفره مي اندازند . پيش از هر چيز آيينه و قرآن در آن مي گذارند و بعد هفت سين را مي گذارند. 
هفت سين عبارت است از سماق، سير، سنجد، سمنو، سنبل، سرکه، سبز. علاوه بر هفت سين شمع و آينه تخم مرغ و... سر سفره گذاشته ميشود.
موقع تحويل سال همه اهل خانه بايد با لباس نو بر سر سفره باشند اسپند نيز دود مي شود و هر کدام از اين ها فلسفه اي دارد. شمع براي روشنايي خانه و زندگي، قرآن نشان توجهي است که بايد در آغاز سال به خداوند داشته، به علاوه در سال نو، صاحب قرآن يار و مددکار اهل خانه خواهد بود.

ديد و بازديد عيد نوروز
از بامداد نوروز ديد و بازديدها آغاز مي شود در همه خانواده ها رسم است که به ديدار کسي که از نظر سن و شخصيت بر ديگران مزيت دارد بروند و دست او را ببوسند و تبريک بگويند و او نيز عيدي که شامل هدیه يا پول است به آنها بدهد. بعضي نيز صبح عيد نوروز يک بشقاب گندم برشته که شامل: کنجد، گندم، شاهدانه، نخودچي و کشمش است به اضافه يک بشقاب نان شيرين به اضافه تخم مرغ رنگي يا سکه به کوچک ترها مي دهند.

سيزده بدر (روز سيزدهم عيد نوروز)
روز دوازده فروردين همه وسايل تهيه مي شود و هر چه از شيريني ها و آجيل ها باقي مانده براي صبح سيزده آماده مي شود که البته همراه آن سرکه و کاهو نيز هست. صبح سيزده فروردين همه دسته دسته عازم کوه و باغ هاي اطراف شهر مي شوند و معتقدند در روز سيزده فروردين نبايد در خانه ماند زيرا اين روز نحس و بديمن مي باشد. روز سيزده پيش از طلوع آفتاب و تا پاسي از شب ادامه دارد در عصر اين روز ويژه سبزي گره زدن دخترهاست که در واقع براي گشايش بخت خود اين کار را مي کنند.